Eenzaamheid
En wat nu als je het aan de buitenkant niet ziet?
Echt alle Nederlanders voelen zich van tijd tot tijd wel eens eenzaam. Dat is menselijk en dat herken je ongetwijfeld ook. De helft van de volwassen Nederlanders geeft aan hier ècht last van te hebben. Dat is een toename van 10% in tien jaar tijd. Uit de Gezondheidsmonitor van 2022 blijkt dat bijna 1 op de 7 mensen zich erg eenzaam voelt.
Eenzaamheid in Cijfers.
Percentage van Bevolking dat zich enigszins-sterk Eenzaam voelt
Bron: CBS
Bewustzijn
Het is van cruciaal belang om bewustzijn te creëren inzake eenzaamheid. Dit gevoel heeft meerdere verschijningsvormen en oorzaken. We onderkennen 3 hoofdsoorten:
1. Emotionele Eenzaamheid betreft missen van een hechte band met één of meer personen. De behoefte aan het delen van je gevoel wordt niet ingelost.
2. Sociale Eenzaamheid: minder contact hebben met mensen dan je wenst. Het sociale netwerk is te klein of het voldoet niet. Er is behoefte deel uit te maken van een of meerdere sociale groepen.
3. Existentiële Eenzaamheid gaat het ontbreken over zingeving. Dat genereert een verloren en zwevend gevoel, een gevoel van zinloosheid. Alhoewel deze eenzaamheid een normaal en wezenlijk onderdeel is van menszijn, kan ze teveel omvattend worden. Het is dan van belang te kijken naar vormen van zingeving die een deel van de lacune kunnen wegnemen.
Alhoewel veel mensen zich eenzaam voelen, blijft het een lastig onderwerp om over te praten, is het in veel gevallen nog een taboe. Voor sociale professionals, vrijwilligers en mantelzorgers ligt hier ook een mooie uitdaging. Uit onderzoek blijkt dat men schroom en/of weerstand ervaart om eenzaamheid van een ander bespreekbaar te maken. We zijn bang om te stigmatiseren, hebben het gevoel verantwoordelijk te worden voor de oplossing en/of voelen persoonlijke weerstand tegen mensen die klagen of je aanklampen.
Download de documenten door erop te klikken.
Signaleren en herkennen
Het signaleren en herkennen van eenzaamheid is een belangrijke eerste stap. De volgende is het bespreekbaar maken binnen een veilige context. Vaak gaat het hier mis. We bedenken zelf wat eenzaamheid is, vullen dit in voor een ander. Zonder goede basiskennis en vaardigheden bedenken we oplossingen en organiseren activiteiten die wellicht niet structureel helpend zijn bij het verminderen van eenzaamheid.
Eenzaamheid is een signaalfunctie en een tijdelijk gevoel dat iedereen wel eens heeft. Maar als het een blijvend of chronisch probleem wordt, is het van belang om aan de bel te trekken bij anderen of om professionele hulp in te schakelen.
Oorzaken
Er zijn tal van redenen waarom iemand zich eenzaam kan voelen: Veranderingen als een verhuizing, scheiding of het verlies van een geliefd persoon. Ook kan het komen door een gebrek aan sociale vaardigheden of een beperkte sociale kring en door geldgebrek. Sommige mensen kunnen zich eenzaam voelen vanwege een gebrek aan verbinding met anderen of een gebrek aan betekenisvolle relaties. Anderen kunnen zich eenzaam voelen vanwege geestelijke gezondheidsproblemen, zoals depressie of angst of autisme die het moeilijker kunnen maken om sociale verbindingen te onderhouden. Er zijn ook externe factoren, zoals leven in een sociaal isolement of in een ruraal gebied met weinig sociale activiteiten.
Gevolgen van (ernstige) eenzaamheid
Ernstige eenzaamheid heeft desastreuze gevolgen voor individu en samenleving: ziektekosten lopen verder op, personeel kan het werk niet meer aan en valt uit, het leidt tot overbelaste zorg. Voor het individu kan ernstige eenzaamheid leiden tot tal van klachten:
• Mentale gezondheidsklachten als zinloosheid, woede, moedeloosheid, verdriet, onmacht en gevoel van verlatenheid.
• Lichamelijke gezondheidsklachten als hoofdpijn, vermoeidheid, gebrek aan eetlust, slechte lichamelijke verzorging.
• Isolement: onvoldoende sociaal contact, teruggetrokken leven, zorg mijden, geen hulp (meer) aanvaarden.
• Je destructief of claimend gedragen, in jezelf gekeerd raken, overmatig drank- en drugsgebruik en andere verslavingen als bijvoorbeeld gamen of gokken ontwikkelen.
De aanpak …
Alles begint bij bewustwording van en kennis over eenzaamheid. Vanuit kennis en inzicht kan er een 4-stappen-plan van aanpak worden gemaakt:
1. Bewustwording van eenzaamheid binnen jezelf en bij de ander.
2. Vanuit die signalering en herkenning bezien hoe jij kunt helpen en wat mensen zelf kunnen doen.
3. Verdiepende vaardigheden trainen.
4. Vanuit die expertise en het oefenen van overdracht een deskundig trainer worden, zodat je je kennis en vaardigheden aan anderen kunt overbrengen.
Dowload de Routekaart door erop te klikken.
In gesprek over eenzaamheid
Mensen komen er niet graag voor uit dat ze zich eenzaam voelen of weinig contacten hebben. Maar het voelen, erkennen en uitspreken van gevoelens van eenzaamheid geeft lucht en een opening om het proces te doorbreken.
In onze trainingen besteden we daarom allereerst aandacht aan de verbinding met de eigen schroom en weerstand. Zelfkennis is immers het begin van alle wijsheid. We trainen in het omzetten van belemmerende naar helpende gedachten. Zo kunnen we de verbinding met gevoelens van eenzaamheid van de ander gaan maken en de ander daarin erkennen.
Vanuit die gelijkwaardige verbinding als medemensen kan het gesprek over moeilijke onderwerpen makkelijker gevoerd gaan worden.
We maken contact van mens tot mens. Via een open, ontspannen luisterhouding onderzoeken we samen welke vorm(en) van eenzaamheid er gevoeld wordt en hoe we iemand het beste kunnen helpen om daar mee om te gaan. Vaak zorgen de gesprekken ervoor dat oude interesses of talenten weer zichtbaar worden en komt men daardoor weer in beweging richting een activiteit als bijvoorbeeld een maatjesproject of vrijwilligerswerk.
Als ambassadeurs dragen wij voornoemd gedachtegoed uit in onze lezingen, trainingen en workshops.
Ook Kunst & Cultuur kunnen een bijdrage leveren aan vermindering en aanpak van Eenzaamheid.
Art Impact Day in samenwerking met Kunst & Welzijn.
Vanuit Stichting ‘Ik kan Welzijn’ doen Jeroen Ottink en Henk Abels actief mee in Topfit Citizenlab. Samen met inwoners, vrijwilligers en onderzoekers wordt gewerkt aan het tegengaan van eenzaamheid bij ouderen.
Samenwerken?
Neem contact met ons op om te kijken hoe we jou het beste kunnen helpen in de aanpak van eenzaamheid.
Of vul ons contactformulier in en dan nemen wij zo snel mogelijk contact met je op.